Geneza II wojny światowej

II wojna światowa – była największym konfliktem zbrojnym w dotychczasowej historii świata, trwającym od 1 września 1939 do 2 września 1945 (na kontynencie europejskim do 8 maja 1945), obejmującym swym zasięgiem prawie całą Europę, wschodnią i południowo-wschodnią Azję, północną Afrykę, część Bliskiego Wschodu i wszystkie oceany.
Niektóre działania rozgrywały się nawet w Ameryce Północnej i Arktyce. Poza większością krajów europejskich i ich kolonii, brały w niej udział państwa z Ameryki Północnej i Południowej oraz Azji. Głównymi stronami konfliktu były państwa osi i państwa koalicji antyhitlerowskiej (alianci).
Rozpoczęcie wojny przyjmuje się na datę 1 września 1939 – był to atak Niemiec na Polskę, 3 września 1939 w po wygaśnięcia terminu ultimatum o godzinie 11 przed południem brytyjskiego czasu letniego przystąpiły do wojny Wlk. Brytania i Francja (w piśmiennictwie zachodnim podaje się czasami tę drugą datę jako początek wojny światowej).
Niektóre źródła za początek wojny uznają wojnę japońsko-chińską, rozpoczętą 7 lipca 1937 najazdem wojsk japońskich, aczkolwiek aż do 1941 konflikt ten miał status lokalnego.
W historiografii radzieckiej istniała definicja Wielka Wojna Ojczyźniana, rozpoczęta 22 czerwca 1941 wraz z atakiem niemieckim na ZSRR.
Dla USA wojna rozpoczęła się 7 grudnia 1941, atakiem japończyków.
Zapowiedzią zbliżającego się konfliktu było nasilenie się nastrojów nacjonalistycznych i dążeń ekspansywnych ze strony państw osi, wyrażający się w agresji faszystowskich Włoch na Abisynię (wojna włosko-abisyńska 1935-1936), trwającej od 1937 wojnie chińsko-japońskiej (którą niektórzy historycy uważają za część II wojny światowej) oraz rozbiorze Czechosłowacji (w październiku 1938).
W Hiszpanii od roku 1936 trwała krwawa wojna domowa, w której ścierały się interweniujące państwa faszystowskie i komunistyczny ZSRR.
II wojnę światową poprzedziły także takie agresywne zachowania III Rzeszy, jak: zajęcie Nadrenii w 1936, Anschluss Austrii (w marcu 1938 – do marca 1939) oraz aneksja Kłajpedy i Czech. Ze strony Włoskiej przykładem złamania praw międzynarodowych było zajęcie Albanii na wiosnę 1939roku.